Brandwonden

Een brandwond is een wond die ontstaat als de huid in contact komt met temperaturen boven de 40 graden. Een brandwond kan ook ontstaan bij temperaturen vanaf 40 graden onder nul. De 40 graden grens noem je ook wel de kritische temperatuur (+/- 40°C). De temperatuur, de tijd die de temperatuur inwerkt en de oorzaak van de verbranding bepalen de diepte van de brandwond. 

Er zijn verschillende soorten brandwonden, afhankelijk van de diepte van de brandwond spreek je van:

• Eerstegraads verbrandingen.
• Oppervlakkige tweedegraads brandwonden.
• Diepe tweedegraads brandwonden.
• Derdegraads brandwonden.

Derdegraads brandwonden zijn het ernstigst.

Een brandwond ontstaat vaak thuis. Een ongelukje met hete objecten of vloeistoffen is meestal de oorzaak van een brandwond. Je pakt een pan beet waarvan je dacht dat hij afgekoeld was of je morst hete soep over je schoot. Ook de zon en elektrische stroom kunnen brandwonden veroorzaken. Natuurlijk kun je ook brandwonden oplopen door contact met vuur. 

Er kunnen ook brandwonden ontstaan door diepvriezers, vloeibare stikstof en koelgassen. Indien brandwonden ontstaan door chemische stoffen, spreek je van chemische brandwonden. 

Brandwonden kunnen dus ontstaan door: 

• Contactverbranding door het aanraken van hete voorwerpen
• Hete vloeistoffen ( thee, koffie, olie, water)
• Elektriciteit (wonden door inwerking van elektriciteit)
• Zonverbranding
• Chemicaliën zoals basen, sterke zuren, fosfor en fenolen
• Vuur/ vlamverbranding

De symptomen van een brandwond zijn anders bij een eerstegraads, oppervlakkige tweedegraads, tweedegraads of derdegraads brandwond. 

Eerstegraads brandwonden

Bij eerstegraads brandwonden is de opperhuid nog niet beschadigd. De verbrande huid is:

• Rood
• Droog
• Pijnlijk
• Soepel aanvoelend

Oppervlakkige tweedegraadsbrandwonden

Bij een oppervlakkige tweedegraads brandwond is de opperhuid beschadigd en ontstaat er blaarvorming. De huid is:

• Rood/ roze glanzend
• Vochtig 
• Pijnlijk
• Soepel aanvoelend
• Bedekt met intacte blaren

Diepe tweedegraads brandwonden

Bij een diepe tweedegraads brandwond is naast de opperhuid ook de lederhuid aangetast. De lederhuid is de huid direct onder de opperhuid. Bij een diepe tweedegraads verbranding is een duidelijke wond zichtbaar. Deze wond is:

• Roodachtig/wit met een mat, niet egaal oppervlak
• Vochtig of juist droog
• Heel pijnlijk
• Stug aanvoelend
• Bedekt met met vocht gevulde blaren

Derdegraads brandwonden

Een derdegraads brandwond is de meest ernstige verbranding. De huid is beschadigd tot aan het vetweefsel. Omdat de zenuwuiteinden ook aangetast zijn, doet de wond geen pijn of de wond doet veel minder pijn dan de grote van de wond doet vermoeden. De wond is:

• Wit en/of zwart (bij verkoling)
• Droog
• Stug/leerachtig aanvoelend

Als je huid nog erger verbrandt, "verkoolt" deze helemaal. Dan ontstaan er grote zwarte plekken en dit wordt ook wel eens vierdegraadsverbranding genoemd.

De ernst van de brandwond hangt dus af van hoe diep de huid verbrand is. Daarnaast is het van belang hoe groot de wond is. Als een groot huidoppervlak verbrand is kun je uitdrogen.

Inwendige verbrandingen

Inwendige brandwonden ontstaan door het inademen van hete lucht of stoom. Door de lucht die je inademt worden je luchtwegen aangetast. 

Chemische brandwonden

Chemische brandwonden ontstaan door contact met bepaalde chemische stoffen. Chemische brandwonden kun je zowel uitwendig als inwendig hebben. Als je bijvoorbeeld chloor drinkt, dan kan dat brandwonden aan het maag-darmkanaal veroorzaken.

Brandblaar

Een brandblaar ontstaat vaak bij een tweedegraads brandwond. Je krijgt een brandblaar doordat de lederhuid beschadigd raakt door hitte. Als de opperhuid vervolgens intact blijft, hoopt het wondvocht zich op onder de opperhuid. Hierdoor ontstaat een blaasje dat zich vult met wondvocht. 

De diagnose van een brandwond wordt op basis van de medische voorgeschiedenis, het verhaal van de patiënt of omstanders gesteld. De ernst van de brandwond is afhankelijk van de oorzaak van het ongeval, de diepte, lokalisatie van de brandwond, de uitgebreidheid en de leeftijd van de persoon.

Vaak hebben tweede- en derdegraads brandwonden onmiddellijk medisch ingrepen nodig en soms zelfs een ziekenhuisopname. Een aanwijzing voor de ernst van het letsel is de plaats en de diepte van de aangedane gebieden. De ernst van de toestand wordt bij volwassenen bepaald met behulp van een eenvoudige methode die de "Rule of Nine" wordt genoemd.

De Rule of Nine bij brandwonden

De Rule of Nine werkt als volgt. Het lichaam wordt verdeeld in elf gebieden van elk negen procent van het totale lichaamsoppervlak. Hierbij geldt dat het hoofd, de hals, elk arm, elk been en elk dij voor negen procent meetelt. De borstkas, de buik en de gehele rug zijn bij elkaar 18 procent. Verder telt het perineum voor één procent van het gehele oppervlak. Perineum is de huid tussen de uitwendige geslachtsorganen en de anus. De ernst van het letsel wordt bepaald door de percentages van alle aangedane gebieden bij elkaar op te tellen. Als het totaal meer dan 20 procent is, is er ziekenhuisopname nodig.

Meer weten over brandwonden?

• Op de website van de Stichting Kind en Brandwond lees je meer over brandwonden en de behandeling ervan bij kinderen.
• Op de site van de Vereniging van Mensen met Brandwonden kun je contact opnemen met lotgenoten. 

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

• Nederlandse Brandwonden Stichting