Gezondheidsplein is een informatieve website over gezondheid. De gezondheidsinformatie op deze website staat los van eventueel getoonde advertenties.

Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)

4 uit 5 - 49 beoordelingen
Beoordeling icoon38 mensen vonden deze informatie nuttig

In het kort:

  • Atopisch of constitutioneel eczeem is een chronische vorm van eczeem. 
  • Bekende symptomen zijn rode huiduitslag en hevige jeuk. Soms ontstaan zwellingen, blaasjes gevuld met vocht en huidkloofjes.
  • Atopisch eczeem treedt vooral op bij baby’s en jonge kinderen.
  • Naar schatting hebben ongeveer 400.000 mensen in Nederland last van atopisch eczeem.
  • Wanneer het optreedt bij zuigelingen, spreken we van dauwworm.
  • Atopisch eczeem is niet besmettelijk.

Wat is atopisch eczeem? 

Atopisch eczeem – ook wel bekend als constitutioneel eczeem – is een veelvoorkomende vorm van eczeem en treedt vooral op bij baby’s en jonge kinderen. 

Dauwworm: atopisch eczeem bij baby’s

Ongeveer 400.000 Nederlanders hebben atopisch eczeem en dit aantal lijkt jaarlijks procentueel toe te nemen. Meestal begint het al voor het tweede levensjaar. Bij jonge kinderen (van 4 weken tot 1 jaar) wordt deze vorm van eczeem ook wel dauwworm genoemd; het eczeem uit zich namelijk in vochtige plekken die lijken op dauwdruppels en de uitslag is ringvormig. Er is een grote kans dat de huidaandoening op basisschoolleeftijd vanzelf overgaat. Je groeit dan over eczeem heen. Atopisch eczeem is echter bij ongeveer 25% van de gevallen chronisch en komt soms op latere leeftijd terug, vaak in de puberteit. Toch kan de ernst van de klachten ook bij deze groep afnemen met de leeftijd.

Atopisch eczeem – ook wel bekend als constitutioneel eczeem – is een veelvoorkomende vorm van eczeem en treedt vooral op bij baby’s en jonge kinderen. 

Dauwworm: atopisch eczeem bij baby’s

Ongeveer 400.000 Nederlanders hebben atopisch eczeem en dit aantal lijkt jaarlijks procentueel toe te nemen. Meestal begint het al voor het tweede levensjaar. Bij jonge kinderen (van 4 weken tot 1 jaar) wordt deze vorm van eczeem ook wel dauwworm genoemd; het eczeem uit zich namelijk in vochtige plekken die lijken op dauwdruppels en de uitslag is ringvormig. Er is een grote kans dat de huidaandoening op basisschoolleeftijd vanzelf overgaat. Je groeit dan over eczeem heen. Atopisch eczeem is echter bij ongeveer 25% van de gevallen chronisch en komt soms op latere leeftijd terug, vaak in de puberteit. Toch kan de ernst van de klachten ook bij deze groep afnemen met de leeftijd.

Oorzaken en triggers van atopisch eczeem 

De exacte oorzaak van atopisch of constitutioneel eczeem is onduidelijk. Wel is gebleken dat (bijna) alle patiënten met atopisch eczeem een erfelijke aanleg heeft voor het krijgen van allergische aandoeningen. Allergische aandoeningen zijn bijvoorbeeld astma en hooikoorts. Naar schatting heeft zo’n 20% van de Nederlandse bevolking zo’n erfelijke aanleg, die ook wel ‘atopische constitutie’ wordt genoemd. Maar niet iedereen met de aanleg krijgt ook daadwerkelijk een allergische aandoening. De erfelijke aanleg kun je overdragen op je kinderen.

Het is moeilijk te zeggen welk kind eczeem (en/of astma en/of hooikoorts) zal ontwikkelen en welk kind niet. De erfelijke aanleg is namelijk niet de enige factor die een rol speelt. Maar bijvoorbeeld ook stress, infecties en temperatuurverschillen kunnen eczeemuitlokkende factoren zijn.

Ook blijkt een bacterie (Staphylococcus aureus) een rol te spelen in de ernst van de verschijnselen van atopisch eczeem. Mensen met atopisch eczeem hebben meer van deze bacterie op de huid. Wanneer eczeem erger wordt, nemen deze bacteriën de plek in van goede bacteriën op de huid. Hierdoor ontstaan de bekende klachten van atopisch eczeem.

De exacte oorzaak van atopisch of constitutioneel eczeem is onduidelijk. Wel is gebleken dat (bijna) alle patiënten met atopisch eczeem een erfelijke aanleg heeft voor het krijgen van allergische aandoeningen. Allergische aandoeningen zijn bijvoorbeeld astma en hooikoorts. Naar schatting heeft zo’n 20% van de Nederlandse bevolking zo’n erfelijke aanleg, die ook wel ‘atopische constitutie’ wordt genoemd. Maar niet iedereen met de aanleg krijgt ook daadwerkelijk een allergische aandoening. De erfelijke aanleg kun je overdragen op je kinderen.

Het is moeilijk te zeggen welk kind eczeem (en/of astma en/of hooikoorts) zal ontwikkelen en welk kind niet. De erfelijke aanleg is namelijk niet de enige factor die een rol speelt. Maar bijvoorbeeld ook stress, infecties en temperatuurverschillen kunnen eczeemuitlokkende factoren zijn.

Ook blijkt een bacterie (Staphylococcus aureus) een rol te spelen in de ernst van de verschijnselen van atopisch eczeem. Mensen met atopisch eczeem hebben meer van deze bacterie op de huid. Wanneer eczeem erger wordt, nemen deze bacteriën de plek in van goede bacteriën op de huid. Hierdoor ontstaan de bekende klachten van atopisch eczeem.

Symptomen atopisch eczeem

De meest voorkomende klachten bij atopisch eczeem (constitutioneel eczeem) zijn roodheid en hevige jeuk. Soms ontstaan op de huid zwellingen, blaasjes gevuld met vocht en huidkloofjes. Ook hebben mensen met atopisch eczeem vaak een (extreem) droge huid. Perioden met weinig klachten – de zogenoemde inactieve fasen – wisselen vaak af met perioden waarin de eczeemklachten vrij ernstig zijn (‘flare ups’).

Naast rode huiduitslag en hevige jeuk kun je ook de volgende klachten ervaren:

  • Vochtafscheiding (de vochtige plekken worden ook wel ‘natten’ genoemd)
  • Schilferende huid

De meest voorkomende klachten bij atopisch eczeem (constitutioneel eczeem) zijn roodheid en hevige jeuk. Soms ontstaan op de huid zwellingen, blaasjes gevuld met vocht en huidkloofjes. Ook hebben mensen met atopisch eczeem vaak een (extreem) droge huid. Perioden met weinig klachten – de zogenoemde inactieve fasen – wisselen vaak af met perioden waarin de eczeemklachten vrij ernstig zijn (‘flare ups’).

Naast rode huiduitslag en hevige jeuk kun je ook de volgende klachten ervaren:

  • Vochtafscheiding (de vochtige plekken worden ook wel ‘natten’ genoemd)
  • Schilferende huid

Op welke plekken kun je atopisch eczeem krijgen?

Atopisch of constitutioneel eczeem komt met name voor op de hoofdhuid, in het gezicht en op de voeten.

Atopisch eczeem op de hoofdhuid

Bij zowel volwassenen als kinderen gaan de klachten soms gepaard met haaruitval. Bepaalde factoren kunnen het eczeem verergeren, zoals shampoo, zeep, ziekte, stress, zweten, warm of koud weer, bepaalde kleding (zoals wol) en schoonmaakmiddelen.

Atopisch eczeem in het gezicht

Op volwassen leeftijd is atopisch eczeem in het gezicht terug te zien op de wangen, kin, bovenlip en oogleden. Ook rondom het gezicht is eczeem vaak te zien, bijvoorbeeld op de hoofdhuid achter de oren, in de hals en in de nek.

Atopisch eczeem op de voeten

Atopisch eczeem op de voeten wordt alleen bij volwassenen gezien. 

Atopisch eczeem bij baby’s en kinderen

Atopisch eczeem bij een baby bevindt zich voornamelijk in het gezicht, achter de oren, op de hoofdhuid, de romp en de ledematen. Bij jonge kinderen (peuters) bevindt het eczeem zich vaak in huidplooien bij gewrichten, bijvoorbeeld in de ellebogen of knieën. Kinderen ouder dan 10 hebben voornamelijk eczeem op de handen en voeten en aan de binnenkant van de ellebogen en in de knieholten. Maar, bij ernstig eczeem kan ook het gehele lichaam zijn aangedaan (‘erytrodermie’), wat kan leiden tot onderkoeling, uitdroging en vermagering.

Atopisch of constitutioneel eczeem komt met name voor op de hoofdhuid, in het gezicht en op de voeten.

Atopisch eczeem op de hoofdhuid

Bij zowel volwassenen als kinderen gaan de klachten soms gepaard met haaruitval. Bepaalde factoren kunnen het eczeem verergeren, zoals shampoo, zeep, ziekte, stress, zweten, warm of koud weer, bepaalde kleding (zoals wol) en schoonmaakmiddelen.

Atopisch eczeem in het gezicht

Op volwassen leeftijd is atopisch eczeem in het gezicht terug te zien op de wangen, kin, bovenlip en oogleden. Ook rondom het gezicht is eczeem vaak te zien, bijvoorbeeld op de hoofdhuid achter de oren, in de hals en in de nek.

Atopisch eczeem op de voeten

Atopisch eczeem op de voeten wordt alleen bij volwassenen gezien. 

Atopisch eczeem bij baby’s en kinderen

Atopisch eczeem bij een baby bevindt zich voornamelijk in het gezicht, achter de oren, op de hoofdhuid, de romp en de ledematen. Bij jonge kinderen (peuters) bevindt het eczeem zich vaak in huidplooien bij gewrichten, bijvoorbeeld in de ellebogen of knieën. Kinderen ouder dan 10 hebben voornamelijk eczeem op de handen en voeten en aan de binnenkant van de ellebogen en in de knieholten. Maar, bij ernstig eczeem kan ook het gehele lichaam zijn aangedaan (‘erytrodermie’), wat kan leiden tot onderkoeling, uitdroging en vermagering.

Behandeling van atopisch eczeem

Atopisch of constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar er zijn verschillende behandelmogelijkheden om de symptomen te verminderen. Om de ontstekingen en jeuk bij atopisch eczeem te behandelen kun je een uitwendige crème, zalf of gel gebruiken. Soms worden antihistaminica voorgeschreven die histamine (stof die o.a. jeuk veroorzaakt) tegenwerken. Daarnaast worden soms ontstekingsremmende medicijnen voorgeschreven. Ook is het met speciale lichttherapie mogelijk de huid te behandelen met een specifieke dosis ultraviolet licht, deze behandeling is voor volwassenen.  

Hormoonzalf bij atopisch eczeem

In periodes waarin eczeemklachten verergeren, kan de huisarts zogenoemde eczeemzalf voorschrijven. Eczeemzalf bevat vettige stoffen in combinatie met werkzame stoffen, zoals hormonen (corticosteroïden), die samen de klachten helpen te verminderen.

Lichttherapie bij eczeem

UV-stralen hebben een bewezen positief effect op de onrustige huid. De duur en intensiteit van de lichttherapie is afhankelijk van het soort en de ernst van de eczeemklachten, en de reactie van de huid op de UV-straling. UV-lichttherapie valt onder medisch specialistische zorg en wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Lichttherapie wordt niet bij kinderen gedaan. 

Atopisch of constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar er zijn verschillende behandelmogelijkheden om de symptomen te verminderen. Om de ontstekingen en jeuk bij atopisch eczeem te behandelen kun je een uitwendige crème, zalf of gel gebruiken. Soms worden antihistaminica voorgeschreven die histamine (stof die o.a. jeuk veroorzaakt) tegenwerken. Daarnaast worden soms ontstekingsremmende medicijnen voorgeschreven. Ook is het met speciale lichttherapie mogelijk de huid te behandelen met een specifieke dosis ultraviolet licht, deze behandeling is voor volwassenen.  

Hormoonzalf bij atopisch eczeem

In periodes waarin eczeemklachten verergeren, kan de huisarts zogenoemde eczeemzalf voorschrijven. Eczeemzalf bevat vettige stoffen in combinatie met werkzame stoffen, zoals hormonen (corticosteroïden), die samen de klachten helpen te verminderen.

Lichttherapie bij eczeem

UV-stralen hebben een bewezen positief effect op de onrustige huid. De duur en intensiteit van de lichttherapie is afhankelijk van het soort en de ernst van de eczeemklachten, en de reactie van de huid op de UV-straling. UV-lichttherapie valt onder medisch specialistische zorg en wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Lichttherapie wordt niet bij kinderen gedaan. 

Hoe voorkom je eczeem bij je kind?

Er zijn een aantal maatregelen die je kunt treffen, waardoor de kans kleiner wordt dat je baby of kind atopisch of constitutioneel eczeem ontwikkelt:

  • Geef borstvoeding voor een langere periode (4 tot 6 maanden). Dit kan eczeem uitstellen of mogelijk zelfs voorkomen. 

Er zijn een aantal maatregelen die je kunt treffen, waardoor de kans kleiner wordt dat je baby of kind atopisch of constitutioneel eczeem ontwikkelt:

  • Geef borstvoeding voor een langere periode (4 tot 6 maanden). Dit kan eczeem uitstellen of mogelijk zelfs voorkomen. 

Tips bij een atopische huid

In eerste instantie doe je er goed aan om zoveel mogelijk factoren die bij jou eczeem uitlokken te vermijden. Daarnaast is het belangrijk om je huid goed te verzorgen. Houd daarbij de volgende tips bij een atopische huid in gedachten:

  • Probeer niet te krabben. Knip je nagels kort af en zoek afleiding of smeer een vette zalf bij jeuk.
  • Was je huid niet te vaak en te lang, douche bij voorkeur slechts om de dag maximaal 5 minuten om huiduitdroging te voorkomen.
  • Douche of badder niet te heet, bij voorkeur onder de 37°.
  • Gebruik zo min mogelijk zeep, shampoo of badschuim en vermijd producten met parfum. Hier kan de huid gevoelig op reageren.
  • Gebruik meerdere keren per dag (en vooral na het wassen) een vette crème of zalf.

In eerste instantie doe je er goed aan om zoveel mogelijk factoren die bij jou eczeem uitlokken te vermijden. Daarnaast is het belangrijk om je huid goed te verzorgen. Houd daarbij de volgende tips bij een atopische huid in gedachten:

  • Probeer niet te krabben. Knip je nagels kort af en zoek afleiding of smeer een vette zalf bij jeuk.
  • Was je huid niet te vaak en te lang, douche bij voorkeur slechts om de dag maximaal 5 minuten om huiduitdroging te voorkomen.
  • Douche of badder niet te heet, bij voorkeur onder de 37°.
  • Gebruik zo min mogelijk zeep, shampoo of badschuim en vermijd producten met parfum. Hier kan de huid gevoelig op reageren.
  • Gebruik meerdere keren per dag (en vooral na het wassen) een vette crème of zalf.

Meer weten over atopisch eczeem?

Lees dan verder op:

Lees dan verder op:

Bronnen

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

Deze informatie is gebaseerd op de volgende bronnen:

Pagina laatst aangepast op 22-02-2021

Auteur: Redactie Gezondheidsplein

Vond je deze informatie nuttig?

4 uit 5 - 49 beoordelingen

Heeft deze informatie jou geholpen?

.
- Advertentie -
- Advertentie -